صنعت فرش بافی هم به مانند دیگر صنایع در پی پیشرفت و توسعه است. به همین منظور فرش کامپیوتری در کنار فرش های سنتی دستبافت ایرانی که از ارزش مادی و معنوی بالایی برخوردارند، وارد بازار شده اند. با آمدن نقشه فرش کامپیوتری دیگر کمتر کسی به سراغ نقشه های قدیمی می رود و جز معدود افرادی که از گذشته به این کار مشغول بوده اند، جوان تر ها با نقشه فرش کامپیوتری راحت تر کار می کنند. برای آنکه با فرش کامپیوتری و همینطور نقشه فرش کامپیوتری بیشتر آشنا شوید خواندن این متن را از دست ندهید.
نقشه فرش کامپیوتری چیست؟
در گذشته و پیش از به وجود آمدن کامپیوتر و استفاده از آن در کار فرش بافی نقشه های سنتی با دست کشیده می شدند. طراح این نقشه ها، طرح مورد نظر خود را بر روی کاغذ های مخصوص نقشه فرش اجرا می کرد و قسمت های لازم را با آبرنگ یا گواش رنگ می نمود. بعد از رنگ آمیزی برای آنکه نقشه قابل خواندن شود، آن را به کمک ماژیک یا خودکار نقطه گذاری می کردند. با وجود آنکه همین نقشه های سنتی باعث خلق شاهکار های هنری فراوانی شده است، اما مشکلاتی هم داشته اند. مثلا اینکه امکان اشتباه در نقطه گذاری وجود داشته است و یا آنکه ممکن بود بافنده در خواندن رج و یا نقطه دچار اشتباه شود. اما امروزه با ورود نقشه فرش کامپیوتری این مشکل به کلی برطرف شده است.
نقشه فرش کامپیوتری به نقشه ای گفته می شود که توسط نرم افزار های مخصوص نقشه کشی فرش طراحی شده باشد. در این نوع طراحی نقشه، اطلاعاتی نظیر پالت رنگ ها و همینطور وزن رنگ ها توسط نرم افزار خروجی گرفته می شود و نخ ها توسط رنگرز های ماهر و حرفه ای در خمره های رنگرزی، رنگ می شوند. سپس نخ های رنگ شده به شکل توپ درآمده و بر روی آنها شماره مخصوصی چسبانده می شود و سپس به صورت پک و بسته بندی آماده می گردد. تعداد نخ های نقشه فرش کامپیوتری نسبت به نقشه های سنتی بیشتر است. همچنین نقشه های کامپیوتری فرش به صورت شماره و کدبندی هستند به این معنی که شما دیگر درگیر پیدا کردن رج و بافت اشتباه نیستید و فقط با اعداد سر و کار دارید. این موضوع باعث می شود که نقشه ها دقیق تر و نتیجه کار تمیز و درست تر از آب در بیاید.
مزایای استفاده از نقشه فرش کامپیوتری
در چه فرش هایی می توان از نقشه فرش کامپیوتری استفاده کرد؟
امروزه از این نقشه ها برای بافت هر گونه فرشی استفاده می شود. می توان گفت بسیاری از فرش های دستبافت امروزی با هر ابعادی و همینطور تمامی فرش های ماشینی توسط نقشه فرش کامپیوتری بافته می شوند. اما به طور خاص می توان گفت که یکی از بهترین کاربرد های نقشه فرش کامپیوتری در بافت تابلو فرش است. حتما تابلو فرش هایی را دیده اید که طرحی بسیار سخت و پیچیده دارند و با ظرافت فوق العاده بالایی هم بافته شده اند. هیچ گونه خطایی هم در بافت فرش و اجرای نقشه آن اتفاق نیوفتاده است. باید گفت این تابلو فرش ها توسط نقشه فرش کامپیوتری بافته شده اند و به همین دلیل میزان دقت و درستی آن در بالا ترین سطح است.
آشنایی با جزییات نقشه فرش کامپیوتری
شما با مشاهده یک نقشه فرش کامپیوتری اطلاعات و اعداد خاصی را خواهید دید که در اولین صفحه نقشه آمده است. این اطلاعات و اعداد شامل موارد زیر است:
سپس جدول مربوط به رنگ ها را می بینید که شامل کد رنگ، نمونه هر رنگ، تعداد گره های به کار رفته است. با این اطلاعات مشخص می شود که چه رنگ هایی و به چه میزان از هر کدام برای بافت نقشه فرش کامپیوتری مورد نظر نیاز دارید. در قسمتی از نقشه کلمه رج یا لایه دیده می شود که یک عدد جلوی آن آمده است. این عدد از ۱ شروع می شود و به تعداد رج های فرش یا تابلو فرش شما ادامه پیدا می کند. منظور از رج یا لایه شماره ۱، اولین رجی است که در پایین قرار دارد و شما قرار است بافت فرش را با آن شروع کنید. وقتی که در نقشه کامپیوتری شماره رج مشخص شد، داخل قسمت مربوط به شماره هر رج اطلاعات مربوط به آن وجود دارد که شامل شماره رنگ ها می شود. عددی که به عنوان ارتفاع در کنار شماره رج یا لایه آمده اندازه طولی رج با توجه به رج شمار بوده و واحد آن به سانتیمتر است. این عدد به شما کمک می کند تا متوجه ارتفاع فرش دستباف بشوید. اگر در یک رج به ارتفاع مورد نظر آن رج نرسیدید نشان می دهد که شما دفه را محکم می کوبید ولی اگر از ارتفاع گفته شده جلو زده اید باید در رج های بعدی دفه را محکم تر بکوبید و یا پود نازک تری باید به کار بگیرید. تا ارتفاع به درستی تنظیم شود. در بررسی اطلاعات هر رج خواهید دید که کد یک رنگ نوشته شده و جلوی آن تعدادی عدد وجود دارد. این اعداد شماره گره هایی هستند که باید با این کد رنگ بافته بشوند. اگر یک رج را تا انتها بافتید و متوجه شدید که بعضی از گره ها بافته نشده اند باید به نقشه فرش کامپیوتری مراجعه کنید و شماره گره مورد نظر را پیدا کرده و با کد رنگ گفته شده آن را ببافید. مزیت این روش از نقشه خوانی فرش کامپیوتری این است که نیازی به تغییر رنگ مداوم توسط شما نیست و می توانید یک رنگ را تا زمانی که همه گره های مربوط به آن را نبافته اید زمین نگذارید. در این روش دقت و سرعت شما بالا می رود و به علت نزدیک بودن طیف های رنگی دچار خطای دید نمی شوید.
قیمت فرش کامپیوتری
فرش های کامپیوتری یا فرش هایی که به کمک نقشه های کامپیوتری بافته می شوند دارای همان قیمتی هستند که دیگر فرش های دستبافت دارند. با اینکه وجود نقشه فرش کامپیوتری به آسان تر شدن بافت فرش کمک کرده است، اما دلایل و موراد دیگر هم در قیمت گذاری فرش ها موثر هستند. زحماتی که بافنده صرف این کار می نماید، قیمت و نوع نخ ها، برپا کردن دار قالی و غیره همگی در بالا یا پایین رفتن قیمت فرش موثر است. پس می توان نتیجه گرفت که قیمت فرش کامپیوتری فرقی با فرش های دیگر ندارد و یک فرش کامپیوتری ساده ممکن است دارای قیمتی پایین و یک فرش کامپیوتری با نقشه پیچیده و سخت که در آن از نخ ابریشم هم استفاده شده، می تواند قیمت بسیار بالایی داشته باشد.
خانه ایده ال خود را بسازید:
تراکم فرش چیست و فرش چند شانه خوب است؟
قالیبافی در منزل ؛ آموزش بافت فرش در خانه
