قالیچه ها نیز همانند فرش ها دارای نقشه های متنوعی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز می کند. نقشه قالیچه دستبافت در هر منطقه از ایران متفاوت است اما اشتراکاتی هم بین آنها وجود دارد. نقشه قالیچه های ماشینی هم بر اساس نقشه های سنتی قالی های دستبافت طراحی می شوند و به کمک دستگاه ها در کاخانجات فرش بافی تولید و به بازار عرضه می شوند. اگر دوست دارید با موضوع نقشه قالیچه دستبافت بیشتر آشنا شوید و بدانید که چه نقشه هایی پر طرفدار ترین و پر فروش ترین های بازار محسوب می شوند، در این متن همراه ما باشید.
چه نقشه قالیچه ای برای خانه مان انتخاب کنیم؟
اگر قصد خرید یک یا چند قالیچه برای خانه تان را دارید اولین سوالی که باید به آن پاسخ داده شود، آن است که چه نقشه قالیچه ای مناسب تر است؟ باید گفت که دو راه برای انتخاب نقشه قالیچه وجود دارد. راه اول آن است که قالیچه ای کاملا شبیه به فرش اصلی خانه تان تهیه کنید و فرش و قالیچه را با هم ست نمایید. خوبی این کار آن است که اولا برای پیدا کردن بهترین نقشه قالیچه کار سختی نخواهید داشت و دیگر آنکه با ایجاد نوعی هماهنگی در خانه به زیبایی چیدمان خانه تان کمک می کنید. این هماهنگی را می توان علاوه بر نقشه قالیچه در رنگ فرش و قالیچه نیز ایجاد نمود. اما راه دوم آن است که اجازه دهید طرح ها و رنگ های مختلف در خانه تان جاری شوند و از نقشه قالیچه متفاوتی نسبت به فرش اصلی خود بهره گیرید. البته این کار در خانه های مدرن بهتر جواب می دهد و در چیدمان خانه نیز باید توجه و دقت ویژه ای را صرف نمود تا دکوراسیون شلوغ و نا هماهنگ و نا زیبا به نظر نرسد.
انواع نقشه قالیچه دستبافت
نقشه هایی که برای بافت قالیچه دستبافت استفاده می شوند تقریبا شبیه به همان هایی هستند که در بافت فرش نیز مورد استفاده قرار می گیرند. با این تفاوت که ابعاد کوچک تر قالیچه باعث می شود تا کمی تغییرات جزیی در نقشه آن ایجاد گردد. البته تعداد زیادی از نقشه قالیچه هم موجود است که تنها برای ابعاد کوچک قالیچه طراحی شده و بافت آن در ابعاد بزرگ تر به اندازه فرش زیاد امکان پذیر نیست. انواع نقشه قالی دستبافت بر اساس طرح و موضوع، منطقه جغرافیایی، نحوه ترسیم خطوط نقشه قالیچه و موارد دیگر تقسیم بندی می شود که در ادامه به معرفی چند تای آنها خواهیم پرداخت.
اینکه قالیچه دارای چه طرحی باشد بستگی به نقشه آن دارد. بعضی از قالیچه ها تنها دارای طرح های گل هستند، بعضی دیگر دارای طرح و نقشه گل و مرغ اند، تعدادی از نقشه قالیچه های معروف دارای طرح های حیوانی اند، در بعضی از آنها از خطوط و اشیا استفاده شده است و غیره. هر کدام از این نقشه ها بسته به آنکه در چه شهری بافته شده اند، نقشه های متفاوت و رنگ های مختلفی دارند. مثلا در بعضی از آنها زمینه فرش قرمز تیره یا آبی تیره است و گل های پراکنده در همه قسمت های فرش بافته شده اند. در بعضی دیگر یک حیوان نظیر آهو، شیر یا شتر و یا هر حیوان دیگری در مرکز قالیچه بافته شده و اطراف آن با نقش و نگار هایی تزیین شده است.
یکی از مهم ترین و اصلی ترین دسته بندی ها در مورد نقشه قالیچه مربوط به منطقه و شهری یا استانی است که نقشه به آنجا تعلق دارد و قالیچه در آنجا بافته شده است. برای مثال نقشه قالی های ترکمن با نقشه قالیچه های بافته شده در ایل قشقایی کاملا متفاوت است و این تمایز و تفاوت به شکل واضحی مشهود است. همچنین رنگ های مورد استفاده در قالیچه های هر کدام از این مناطق ممکن است با دیگر متفاوت باشد و هر شهر رنگ های مخصوص به خود را در این زمینه استفاده می کند.
این تقسیم بندی شامل دو نوع کلی است. نقشه قالیچه با خطوط منحنی یا گردان، نقشه قالیچه با خطوط شکسته یا هندسی. در نقشه قالی با خطوط منحنی یا گردان، خطوط منحنی در قالب گل و بوته و نقش های دیگر در تمامی نقاط نقشه گردش دارد و بافت این مدل قالیچه ها بدون وجود نقشه و از طریق ذهنی امکان پذیر نیست. در نقشه قالیچه با خطوط شکسته یا هندسی که قدمت بیشتری هم دارند، با استفاده از خطوط افقی و عمودی و مورب، طرح هایی ایجاد می گردد و بافت قالیچه با استفاده از این نقشه ها به صورت ذهنی هم قابل انجام است. این مدل نقشه قالیچه در مناطقی نظیر ترکمن صحرا و مناطق عشایری یافت می شود.
در این مدل نقشه قالیچه یک یا چند نقش مایه وجود دارد که در تمامی قسمت های قالیچه تکرار می شوند. نقشه های قاب قابی، خشتی و ریز ماهی از انواع نقشه قالی تکراری یا واگیره هستند.
نقشه قالیچه در شهر های مختلف دارای چه طرحی و شکلی است؟
طرح یا نقش در بین ترکمن ها گؤل / گل نامیده می شود. در این نقشه ها بافنده اهل ترکمن صحرا با توجه به اشیاء، عوامل طبیعی موجود در محیط زندگی اش، خطوط هندسی ذهنی، اعتقادات و باور های دینی و عرفی، نقشه ای طراحی می کند که نشان دهده حالات و احساسات درونی او باشد. این نقش ها همراه با نقش مایه ها (یعنی ریز نقش های تکرار شونده) نقشه قالیچه ای را تشکیل می دهد که نشان دهنده آیین و رسوم و فرهنگ مردم آن منطقه است.
شهر های بزرگ تر این منطقه مانند تبریز، خوی، ارومیه، اسکو، مرند، مراغه به همراه شهرستان های کوچک تر و روستاهایی نظیر هریس، مهربان، بخشایش، شربیان، گراوان و شهر های اطراف اردبیل، سراب، مشکین شهر و کلیبر هر کدام دارای نقشه قالیچه مخصوص به خود هستند. همچنین قالیچه های دستبافت و فرش های عشایری آذربایجان که بافته شده توسط عشایر شاهسون هستند نیز قالیچه هایی اصیل و بی نظیر بوده و زیبایی بی اندازه ای دارند. انواع طرح های لچک ترنج، درختی، گلدانی، بته جقه ای و طرح های دیگر در نقشه قالی این منطقه وجود دارد. همچنین استفاده از رنگ های صورتی، زرد، نارنجی، بنفش تیره و انواع آبی ها در قالیچه ها و فرش های این شهر ها کاربرد زیادی دارد.
در همدان، نهاوند، ملایر، حسین آباد و تویسرکان فرش ها و قالیچه های دستبافت بسیار زیبا و اصیلی بافته می شود. بیشترین رنگ های به کار رفته در فرش ها و قالیچه های همدانی قرمز پر رنگ، آبی سیر، سبز روشن و قهوه ای است که در نقشه قالیچه های بافت این شهر ها دیده می شوند. نقشه قالی های بافت همدان دارای طرح های گیاهی، گل ها، انسان، ماهی، اشیا و غیره هستند. نقشه هراتی هم که دارای یک گل مرکزی لوزی شکل در مرکز قالی است و در اطراف آن گل هایی به موازات آن قرار گرفته اند، در شهر همدان بافته می شوند. فرش حسین آباد، فرش انجلاس و فرش مزلقان نیز از فرش های استان همدان است.
خانه ایده آل خود را بسازید:
چگونه از گبه در طراحی داخلی یک خانه مدرن استفاده کنیم؟
فرش دستباف ابریشمی، زیبا و گرانبها
